Jakie są aktualne wymogi umożliwiające importerom rozliczanie podatku VAT należnego z tytułu importu w JPK?

Przepisy art. 33a ustawy o podatku od towarów i usług umożliwiają przedsiębiorcom importowanie towarów bez konieczności fizycznej zapłaty podatku VAT w momencie dokonywania odprawy celnej. Zgodnie z tymi regulacjami podatek VAT należny z tytułu importu może zostać rozliczony w deklaracji podatkowej składanej za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy. Przedsiębiorca może skorzystać z tego rozwiązania pod warunkiem spełnienia poniższych wymagań:

1. Przedstawienia naczelnikowi urzędu celno-skarbowego zaświadczeń, wydanych przez ZUS i Urząd Skarbowy, o niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne i niezaleganiu w regulowaniu podatków, oraz zaświadczenia potwierdzającego zarejestrowanie przedsiębiorcy jako podatnika VAT czynnego, wydanych nie wcześniej niż 6 miesięcy przed dokonaniem odprawy celnej.

• Od dnia 1 lipca 2020 r. przepisy zniosły obowiązek składania pisemnych zawiadomień o zamiarze przystąpienia lub rezygnacji z rozliczania podatku VAT należnego z tytułu importu w deklaracji podatkowej, co w praktyce oznacza, iż przedsiębiorca nie ma już obowiązku konsekwentnego stosowania jednolitego sposobu rozliczania podatku VAT importowego w całym okresie rozliczeniowym. Decyzja o rozliczaniu podatku VAT w deklaracji podatkowej zgodnie z art. 33a może być podejmowana dla każdej odprawy celnej odrębnie. Oznacza to, iż odprawa celna realizowana przez agencję celną w Gdyni może być dokonana z odroczeniem terminu płatności VAT na podstawie art. 33a, a realizowana w tym samym czasie odprawa celna przez agencję celną w Gdańsku może być dokonana w standardowym trybie płatności należności celno-podatkowych.

• Aktualnie obowiązujące przepisy wskazują organ, do którego należy złożyć wymagane zaświadczenia. Organem właściwym do ich przedstawienia jest naczelnik urzędu celno-skarbowego właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników zagranicznych – Naczelnik Dolnośląskiego Urzędu Celno-Skarbowego we Wrocławiu. W praktyce oznacza to, że importer posiadający siedzibę w Warszawie składa wymagane zaświadczenia do Naczelnika Urzędu Celno-Skarbowego w Warszawie. Na tej podstawie agencja celna w Gdyni lub w Gdańsku może realizować odprawy celne z odroczeniem terminu płatności podatku VAT należnego z tytułu importu w deklaracji podatkowej.

• Obowiązek przedstawienia zaświadczeń wydanych przez ZUS i Urząd Skarbowy o niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne i niezaleganiu w regulowaniu podatków oraz zaświadczenia potwierdzającego zarejestrowanie przedsiębiorcy jako podatnika VAT czynnego może zostać zastąpiony poprzez złożenie przez podatnika stosowanego oświadczenia w tym zakresie.

2. Dokonania odprawy celnej przez przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego w rozumieniu przepisów celnych. Wymóg ten nie dotyczy przedsiębiorców posiadających status AEO lub pozwolenie na stosowanie procedury uproszczonej                  w formie zgłoszenia uproszczonego lub wpisu do rejestru.

• Obowiązująca od dnia 01 lipca 2020 r. nowelizacja przepisów uniezależnia możliwość rozliczania podatku VAT należnego z tytułu importu w deklaracji podatkowej od obowiązku stosowania procedury uproszczonej lub posiadania przez importera statusu AEO. W praktyce oznacza to możliwość rozliczania podatku VAT należnego z tytułu importu również w przypadku korzystania przez importera ze standardowych odpraw celnych. Oznacza to, że jeżeli importer realizuje odprawy celne za pośrednictwem agencji celnej w Gdyni z zastosowaniem procedury uproszczonej oraz za pośrednictwem agencji celnej w Gdańsku w trybie standardowej odprawy celnej to w obu wypadkach istnieje możliwość skorzystania z odroczenia płatności podatku VAT w trybie art. 33a.

• Nowelizacja przepisów utrzymuje współodpowiedzialność przedstawiciela celnego jako dłużnika solidarnego odpowiadającego na równi z przedsiębiorcą za właściwe rozliczenie podatku VAT należnego z tytułu  importu w deklaracji podatkowej. Za dłużnika solidarnego uważa się zarówno przedstawiciela pośredniego jak i bezpośredniego. Dłużnikiem solidarnym staje się więc nie tylko agencja celna w Gdyni realizująca odprawy celne z zastosowaniem procedury uproszczonej, ale również agencja celna w Gdańsku realizująca odprawy celne w trybie zwykłym, ale z zastosowaniem art. 33a. Tak naprawdę, jeżeli chodzi o kwestię odpowiedzialności agencji celnej za prawidłowe rozliczenie przez importera podatku VAT importowego w deklaracji podatkowej, rodzaj przedstawicielstwa celnego nie ma żadnego znaczenia. Agencja celna zawsze staje się dłużnikiem solidarnym. Wyjątkiem są tylko i wyłącznie sytuacje działania agencji celnych na rzecz importera posiadającego status AEO lub pozwolenie na stosowanie procedury uproszczonej w formie zgłoszenia uproszczonego lub wpisu do rejestru.

Przedsiębiorca, który w momencie importu skorzystał z możliwości rozliczenia podatku VAT należnego z tytułu importu zgodnie z art. 33a ustawy o VAT jest zobowiązany do rozliczenia tej kwoty w deklaracji podatkowej składanej za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy. Nowelizacja przepisów obowiązująca od 01 lipca 2020 r. i kolejna od 01 października 2020 r. wprowadziła istotne zmiany w tym zakresie, a mianowicie:

• Przedsiębiorcy, którzy rozliczają podatek VAT należny z tytułu importu w deklaracji podatkowej, mają obowiązek składania deklaracji miesięcznych, zostali wyłączeni z możliwości składania deklaracji w trybie kwartalnym – zmiana od 01 lipca 2020 r.

• Deklaracje podatkowe obejmujące miesięczne okresy rozliczeniowe następujące po 01 października 2020 r., muszą być składane w ramach jednolitego pliku JPK_V7. Wprowadzenie tego obowiązku zwalnia jednocześnie importerów z konieczności przesyłania naczelnikowi urzędu celno-skarbowego dokumentów potwierdzających rozliczenie podatku VAT, należnego z tytułu importu w deklaracji podatkowej w terminie do 4 miesięcy od zakończenia miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy. Ciężar weryfikacji prawidłowości rozliczania przez podatników podatku VAT należnego z tytułu importu całkowicie przejmują organy celno-skarbowe, bez konieczności uzyskiwania od importerów kopii deklaracji podatkowych. Nowelizacja przepisów w żaden sposób nie odnosi się do możliwości pozyskiwania przez agencje celne, w tym wypadku wymienione wcześniej przykładowe agencje celne w Gdyni i Gdańsku, dowodów potwierdzających prawidłowe rozliczenie przez importera podatku VAT należnego z tytułu importu. Pamiętać należy, iż w rozumieniu art. 33a ustawy o VAT, agencje celne realizujące odprawy celne występują w charakterze dłużnika solidarnego i odpowiadają finansowo za wszelkie nieprawidłowości w zakresie rozliczenia przez importera podatku VAT należnego z tytułu importu w deklaracji podatkowej.

• Nowelizacja przepisów obowiązująca od 01 października 2020 r. znosi możliwość pozbawienia podatnika prawa do rozliczania podatku VAT należnego z tytułu importu, zgodnie z art. 33a, na okres 36 miesięcy, w wypadku niedotrzymywania terminów przekazywania naczelnikowi urzędu celno-skarbowego dokumentów potwierdzających rozliczenie tego podatku.

• Znowelizowane brzmienie ust. 7 art. 33a wskazuje skutki nierozliczenia lub niewłaściwego rozliczenia podatku VAT. Jeżeli podatnik nie rozliczył w deklaracji podatkowej podatku VAT należnego z tytułu importu w całości lub w części, traci prawo do jego rozliczenia w deklaracji podatkowej i jest zobowiązany do zapłaty kwoty podatku VAT wraz z odsetkami naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu do poboru należności celnych, wynikających z długu celnego. Jednocześnie znowelizowane przepisy art. 33a nie przewidują terminu, w którym organy celno-skarbowe powinny dokonać weryfikacji prawidłowości rozliczenia podatku VAT, ani nie przewidują trybu poinformowania przedstawiciela celnego o wynikach tej weryfikacji. Pamiętać należy, że przedstawiciel celny w tym wypadku, co do zasady, występuje w charakterze dłużnika solidarnego. W praktyce oznacza to, iż w sytuacji pomyłki importera w zakresie rozliczenia podatku VAT należnego z tytułu importu, nawet po jej skorygowaniu przez importera, przed dokonaniem weryfikacji przez organy celno-skarbowe, istnieje ryzyko, że importer będzie miał obowiązek zapłaty tego podatku wraz z odsetkami. Odpowiedzialność za uregulowanie tych należności ciążyć będzie solidarnie na importerze i agencji celnej z Gdyni lub z Gdańska, która realizowała błędnie rozliczoną przez importera odprawę celną.

Podsumowując, z jednej strony nowelizacja przepisów w zakresie możliwości rozliczania podatku VAT należnego z tytułu importu w deklaracji podatkowej daje możliwość korzystania z tej metody rozliczania podatku w zasadzie wszystkim podatnikom VAT czynnym, bez konieczności wiązania jej z procedurą uproszczoną lub obowiązkiem posiadania statusu AEO. Z drugiej zaś strony, wprowadza dodatkowe obowiązki, ograniczenia i restrykcje, umożliwiające organom celno-skarbowym przeprowadzanie skutecznych weryfikacji prawidłowości rozliczania podatku VAT importowego oraz jego skuteczną egzekucję – obowiązek składania miesięcznych deklaracji w formie pliku JPK_VAT7; obowiązek posiadania przedstawiciela celnego współodpowiadającego za właściwe rozliczenie podatku VAT, co ułatwia organom celno-skarbowym ewentualną egzekucję zapłaty podatku; obowiązek zapłaty podatku VAT należnego z tytułu importu wraz z odsetkami na zasadach ogólnych, w wypadku jego nierozliczenia lub nieprawidłowego rozliczenia w deklaracji podatkowej.