Procedura specjalna – uszlachetnianie czynne

Procedura uszlachetniania czynnego należy do tzw. procedur specjalnych. Dzięki zastosowaniu tej procedury można przywozić czasowo na obszar celny UE towary nieunijne i poddawać je procesom przetwarzania (np. montażowi, obróbce, naprawie). Towary te nie podlegają obowiązkowi zapłaty należności celnych przywozowych oraz innych należności.

Aby móc skorzystać z procedury uszlachetniania czynnego, należy uzyskać pozwolenie od organu celnego.

Podstawy prawne stosowania procedury uszlachetniania czynnego

Najważniejsze przepisy i wytyczne prawne odnoszące się do procedury uszlachetniania czynnego:

– rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiające Unijny Kodeks Celny (DzUrz UE L 269 z 10.10.2013, str. 1, z późn. zm.) – zwane dalej „UKC”;

– rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2015/2446 z dnia 28 lipca 2015 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 w odniesieniu do szczegółowych zasad, dotyczących niektórych przepisów Unijnego Kodeksu Celnego (DzUrz UE L 343 z 29.12.2015, str. 1, z późn. zm.) – zwane dalej „RD”;

– rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/2447 z dnia 24 listopada 2015 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania niektórych przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 ustanawiającego Unijny Kodeks Celny (DzUrz UE L 343 z 29.12.2015, str. 558, z późn. zm.) – zwane dalej „RW”;

– rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/341 z dnia 17 grudnia 2015 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 w odniesieniu do przepisów przejściowych, dotyczących niektórych przepisów Unijnego Kodeksu Celnego w okresie, gdy nie działają jeszcze odpowiednie systemy teleinformatyczne, i zmieniające rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2015/2446 (DzUrz UE L 69 z 15.03.2016, str. 1, z późn. zm.) – zwane dalej „PRD”;

– oraz ustawa z dnia 19 marca 2004 r. – Prawo celne (tekst jednolity w DzU z 2020 r., poz. 1382, z późn. zm.).

Na czym polega procedura uszlachetniania czynnego?

Procedura uszlachetniania czynnego polega na wprowadzeniu na obszar celny Unii, na określony czas, towarów nieunijnych w celu poddania ich określonemu procesowi lub procesom przetwarzania. Procesy te prowadzą do wytworzenia gotowych produktów (tzw. produktów przetworzonych), które następnie są powrotnie wywożone poza obszar celny Unii lub dopuszczane do obrotu na terenie Wspólnoty.

Od towarów objętych procedurą uszlachetniania czynnego nie pobiera się należności celnych przywozowych oraz innych należności, określonych w innych przepisach, jak również nie stosuje się wobec nich środków polityki handlowej (z wyjątkiem zakazu przywozu lub wywozu) aż do chwili, gdy towary te zostaną powrotnie wywiezione poza obszar celny Unii w postaci produktów przetworzonych. W sytuacji zamknięcia procedury uszlachetniania czynnego procedurą dopuszczenia do obrotu, towary te podlegają obowiązkowi zapłaty należności celnych przywozowych.

W ramach procedury uszlachetniania czynnego możliwe jest także dokonanie czasowego powrotnego wywozu niektórych lub wszystkich towarów objętych procedurą uszlachetniania czynnego lub produktów przetworzonych w celu poddania ich dalszemu przetworzeniu poza obszarem celnym Unii. Odbywa się to wtedy zgodnie z warunkami określonymi dla procedury uszlachetniania biernego (art. 258 UKC).

Stosowanie procedury uszlachetniania czynnego uzależnione jest od posiadania ważnego pozwolenia, udzielanego przez właściwy organ celny.

Wykorzystanie tzw. towarów ekwiwalentnych oraz uprzedni wywóz

W ramach procedury uszlachetniania czynnego możliwe jest wykorzystanie tzw. towarów ekwiwalentnych do wytworzenia produktów przetworzonych. Towarami ekwiwalentnymi nazywane są towary unijne, które pod pewnymi warunkami mogą być wykorzystane do wytworzenia produktów przetworzonych w miejsce towarów nieunijnych, obejmowanych procedurą uszlachetniania czynnego. Umożliwienie wykorzystania towarów ekwiwalentnych pomaga producentom, np. szybko poradzić sobie z opóźnieniami w dostawie towarów przeznaczonych do uszlachetniania.

W procedurze uszlachetniania czynnego z wykorzystaniem towarów ekwiwalentnych możliwy jest również uprzedni wywóz produktów przetworzonych. Jest to wywóz z obszaru celnego Unii produktów przetworzonych, z wykorzystaniem towarów ekwiwalentnych przed przywozem towarów nieunijnych przeznaczonych do procedury uszlachetniania.

Zarówno wykorzystanie towarów ekwiwalentnych w procedurze uszlachetniana czynnego, jak i uprzedni wywóz produktów przetworzonych, wymagają uzyskania pozwolenia organu celnego.

Wykorzystanie towarów ekwiwalentnych w procedurze uszlachetniania czynnego nie jest możliwe w sytuacji:

– gdy w ramach procedury uszlachetniania czynnego wykonywane są wyłącznie zwyczajowe czynności;

– gdy do towarów niepochodzących, użytych do wytworzenia produktów przetworzonych w ramach procedury uszlachetniania czynnego, dla których dowód pochodzenia jest wystawiany lub sporządzany w ramach uzgodnień preferencyjnych między Unią a niektórymi krajami lub terytoriami znajdującymi się poza obszarem celnym Unii lub grupami takich krajów lub terytoriów, ma zastosowanie zakaz zwrotu lub zwolnienia z należności celnych przywozowych;

– gdy towary nieunijne przywożone w ramach procedury uszlachetniania czynnego podlegałyby cłu antydumpingowemu, wyrównawczemu, ochronnemu lub dodatkowemu, wynikającemu z zawieszenia koncesji, gdyby zgłoszono je do procedury dopuszczenia do obrotu;

– towarów genetycznie modyfikowanych lub zawierających genetycznie modyfikowane elementy;

– gdy prowadziłoby to do nieuzasadnionych korzyści.

Wniosek o udzielenie pozwolenia na procedurę uszlachetniania czynnego

Stosowanie procedury uszlachetniania czynnego jest możliwe pod warunkiem posiadania pozwolenia na korzystanie z tej procedury, które wydawane jest przez właściwy organ celny.

W celu uzyskania pozwolenia należy złożyć wniosek o udzielenie pozwolenia na korzystanie z procedury uszlachetniania czynnego do właściwego naczelnika urzędu celno-skarbowego. Obowiązujące przepisy unijnego prawa celnego nie przewidują wzoru wniosku o udzielenie pozwolenia na korzystanie z procedury uszlachetniania czynnego, zawierają jedynie wykaz danych, których zamieszczenie we wniosku jest obligatoryjne (załącznik A do RD).

Jeżeli wnioskodawca ma siedzibę na obszarze celnym Unii, wniosek składa się do naczelnika urzędu celno-skarbowego właściwego ze względu na miejsce, w którym są prowadzone lub dostępne główne księgi rachunkowe wnioskodawcy na potrzeby celne, i gdzie będzie dokonywana przynajmniej część procesu przetwarzania.

W sytuacji gdy wnioskodawca ma siedzibę poza obszarem celnym Unii, wniosek składa się do naczelnika urzędu celno-skarbowego właściwego dla miejsca, w którym towary mają zostać przetworzone po raz pierwszy.

Wniosek o udzielenie pozwolenia na korzystanie z procedury uszlachetniania czynnego może być także sporządzony na podstawie zgłoszenia celnego – jest to tzw. skrócona forma wniosku. Ta forma wniosku może być zastosowana do objęcia procedurą uszlachetniania czynnego towarów innych niż towary wymienione w załączniku 71-02 do RD („Towary i produkty wrażliwe”).

Co do zasady wniosek o udzielenie pozwolenia na korzystanie z procedury uszlachetniania czynnego powinien być złożony w pełnej formie. Forma skrócona jest odstępstwem od zasady i może być stosowana pod pewnymi warunkami.

Prowadzenie ewidencji

Stosowanie procedury uszlachetniania czynnego wiąże się z koniecznością prowadzenia ewidencji, zawierającej wszelkie informacje i dane, które umożliwiają organom celnym sprawowanie nadzoru nad prawidłowością przebiegu procedury uszlachetniania czynnego, w szczególności w odniesieniu do identyfikacji towarów objętych tą procedurą, ich statusu celnego oraz ich przemieszczeń, charakteru operacji przetwarzania, jakim podlegają.

Ewidencja może być prowadzona w formie papierowej lub elektronicznej i musi zostać zatwierdzona przez organ celny.

W szczególnych sytuacjach towary objęte procedurą uszlachetniania czynnego mogą być przemieszczane pomiędzy rożnymi miejscami na obszarze celnym Unii. Przemieszczanie towarów objętych procedurą uszlachetniania czynnego może odbywać się na obszarze celnym Unii bez dopełnienia formalności celnych innych, niż dokonanie odpowiednich wpisów w ewidencji odnośnie lokalizacji towarów i informacji o każdym ich przemieszczeniu.

Termin ważności pozwolenia

Termin ważności pozwolenia na korzystanie z procedury uszlachetniania czynnego jest jednym z elementów udzielonego pozwolenia. Określany jest przez organy celne po przeanalizowaniu wniosku, warunków i zakresu czynności, jakie mają zostać wykonane w ramach procedury uszlachetniania czynnego. Maksymalny termin ważności pozwolenia w przypadku wniosku składanego w pełnej formie dla towarów objętych załącznikiem 71-02 do RD wynosi 3 lata, zaś dla pozostałych towarów – 5 lat. Zasada ta nie dotyczy skróconej formy wniosku – w tej sytuacji przyjęcie zgłoszenia i zwolnienie towaru do procedury uszlachetniania czynnego jest jednorazowym pozwoleniem, dotyczącym wyłącznie towaru  wymienionego w zgłoszeniu celnym.

W wyjątkowych i uzasadnionych przypadkach pozwolenie może zostać wydane z mocą wsteczną.

Zamknięcie procedury uszlachetniania czynnego

Procedura uszlachetniania czynnego zostaje zamknięta, gdy objęte nią towary lub produkty przetworzone zostaną objęte kolejną procedurą celną, zostaną wyprowadzone poza obszar celny Unii, zostaną zniszczone bez powstawania odpadów, albo będą przedmiotem zrzeczenia na rzecz skarbu państwa.

Zgłoszenie celne kończące stosowanie procedury uszlachetniania czynnego powinno zostać złożone w jednym z urzędów zamknięcia, określonych w pozwoleniu, przed upływem terminu zamknięcia procedury.

Posiadacz pozwolenia na stosowanie procedury uszlachetniania czynnego jest zobligowany do złożenia rozliczenia zamknięcia procedury do wskazanego w pozwoleniu urzędu celnego kontrolnego w terminie 30 dni od upływu terminu zamknięcia procedury. Jeżeli przepisy dopuszczają taką możliwość i organ celny uzna, że nie jest to konieczne, może zwolnić posiadacza pozwolenia z tego obowiązku.

Przedstawicielstwo celne

Zgłoszenie towarów do procedury uszlachetniania czynnego może zostać złożone albo przez posiadacza pozwolenia (we własnym imieniu i na własną rzecz), albo przez jego przedstawiciela bezpośredniego (w imieniu i na rzecz posiadacza pozwolenia), czyli np. agencję celną. W przypadku procedury uszlachetniania czynnego nie jest możliwe dokonanie zgłoszenia celnego przez przedstawiciela pośredniego. Korzystający z procedury i posiadacz pozwolenia muszą być tą samą osobą.

Na podstawie:

https://www.podatki.gov.pl/clo/informacje-dla-przedsiebiorcow/procedury-celne/