Podstawowym aktem prawnym, zawierającym regulacje podatkowe związane z importem towarów, jest ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Zgodnie z nią, importem określamy przywóz towarów z państwa trzeciego (spoza UE) na terytorium Unii Europejskiej. Importowane towary co do zasady podlegają obowiązkowi zgłoszenia celnego oraz uiszczenia należności celno-podatkowych.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy VAT z tytułu importu?

Obowiązek podatkowy VAT z tytułu importu powstaje w momencie powstania długu celnego. Dług celny jest co do zasady wynikiem objęcia towarów nieunijnych, podlegających należnościom celnym przywozowym, następującymi procedurami celnymi:

• procedurą dopuszczenia do obrotu, w tym na mocy przepisów o końcowym przeznaczeniu;
• procedurą odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem z należności celnych przywozowych.

Jeżeli przyjęcie zgłoszenia celnego powoduje powstanie długu celnego, to jego uiszczenie lub złożenie zabezpieczenia gwarantującego jego zapłatę, jest warunkiem koniecznym do zwolnienia towaru przez urząd celny.

W wypadku procedur specjalnych lub w sytuacji obejmowania towarów czasowym składowaniem, mówimy o potencjalnym długu celnym. Staje się on wymagalny w sytuacji zakończenia tych procedur procedurą dopuszczenia do obrotu lub procedurą odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem z należności celnych przywozowych, a w skrajnych wypadkach – w momencie usunięcia towaru spod dozoru celnego. Dług celny bowiem powstaje również w stosunku do towarów podlegających należnościom celnym przywozowym, w przypadku niedopełnienia wymaganych formalności celnych, w szczególności w sytuacji usunięcia towaru spod dozoru celnego.

Co jest podstawą opodatkowania podatkiem VAT w imporcie?

Co do zasady podstawą opodatkowania podatkiem VAT w imporcie jest wartość celna towaru powiększona o należne cło oraz dodatkowe koszty związane z importem towaru, ponoszone po wprowadzeniu towaru na obszar celny Wspólnoty, takie jak np.: koszty transportu i ubezpieczenia towaru. W wypadku gdy importowany towar podlega opodatkowaniu podatkiem akcyzowym, podstawę opodatkowania podatkiem VAT powiększa się o kwotę podatku akcyzowego. Odstępstwem od tej zasady jest procedura uszlachetniania biernego oraz procedura odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem od cła. W obu sytuacjach podstawę opodatkowania podatkiem VAT określa się w nieco inny sposób.

Kto może odliczyć podatek VAT z tytułu importu?

Podatek VAT naliczony z tytułu importu towarów może zostać odliczony wyłącznie przez podatnika zarejestrowanego jako czynny podatnik podatku VAT. Jeżeli podatnik nie spełnia tego warunku, to nie ma możliwości odzyskania podatku VAT uiszczonego w ramach importu towarów.

Podatnikami podatku VAT z tytułu importu towarów są podmioty, na których ciąży obowiązek uiszczania cła, czyli co do zasady importerzy. Reguła ta obowiązuje również w sytuacji zwolnienia lub zawieszenia cła na importowany towar, a także zastosowania zerowej, obniżonej lub preferencyjnej stawki celnej. Podatnikami są również podmioty uprawnione do korzystania z procedury uszlachetnienia czynnego lub procedury odprawy czasowej, jak również podmioty, na które zostały przeniesione prawa i obowiązki osoby uprawnionej do korzystania z procedury.

Formy rozliczenia podatku VAT z tytułu importu

Aktualnie możliwe są dwie formy rozliczenia podatku VAT z tytułu importu. Pierwszą z nich jest forma podstawowa, czyli zapłata lub zabezpieczenie płatności podatku VAT w momencie realizacji odprawy celnej i zwalniania towaru przez urząd celny. Druga forma to możliwość rozliczenia podatku VAT z tytułu importu w deklaracji podatkowej składanej za miesiąc, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Możliwość rozliczenia podatku VAT w deklaracji podatkowej w trybie art. 33a uzależniona jest od przedstawienia przez importera naczelnikowi urzędu celnego właściwemu ze względu na siedzibę importera zaświadczenia z ZUS o niezaleganiu w opłacaniu składek, zaświadczenia z urzędu skarbowego o niezaleganiu w podatkach oraz zaświadczenia potwierdzającego zarejestrowanie podatnika jako „podatnik VAT czynny”. Wymóg przedstawienia tych zaświadczeń może zostać zastąpiony przedstawieniem przez importera oświadczenia o braku zaległości wobec ZUS i Urzędu Skarbowego oraz zarejestrowaniu przedsiębiorcy jako „podatnik VAT czynny”. Możliwość rozliczenia podatku VAT z tytułu importu w deklaracji podatkowej uzależniona jest również od świadczenia tego typu usługi przez agencję celną, z którą importer współpracuje. Z uwagi na współodpowiedzialność za właściwe rozliczenie podatku VAT agencji celnej, która występuje wówczas w charakterze dłużnika solidarnego, wiele agencji celnych ograniczyło świadczenie tego typu usługi.

Miejsce opodatkowania

Jak wynika z ustawy o podatku od towarów i usług, miejscem importu, a jednocześnie opodatkowania, jest państwo członkowskie należące do Unii Europejskiej, na którego terenie znajdują się towary w momencie ich wprowadzenia na terytorium Wspólnoty. Istnieją jednak wyjątki od tej reguły. Kiedy towary w momencie wprowadzania ich na terytorium Unii Europejskiej zostaną objęte jedną z poniższych procedur celnych, wtedy miejscem opodatkowania staje się państwo członkowskie, w którym towary te przestaną podlegać tym procedurom:

• uszlachetnianie czynne,
• składowanie celne,
• odprawa czasowa z całkowitym zwolnieniem z należności celnych przywozowych,
• wolny obszar celny,
• tranzyt,
• składowanie czasowe.