Odprawa celna to jeden z nieodłącznych elementów międzynarodowego przepływu towarów. Wszystkie importowane i eksportowane wyroby podlegają ściśle określonym procedurom celnym. Odprawa celna jest bardzo często w wielu przedsiębiorstwach codziennością. Wiąże się ona z szeregiem czynności i procesów, w których nie ma miejsca nawet na najmniejszą pomyłkę.

Aby zapewnić bezproblemowy przebieg odprawy celnej, warto się do niej przygotować z odpowiednim wyprzedzeniem – w końcu czas to pieniądz, a towar przetrzymywany na granicy może generować olbrzymie straty finansowe. Właściwie zrealizowana odprawa celna przekłada się nie tylko na sprawny przepływ towarów przez granicę, ale również bezpieczeństwo fiskalne firmy w przypadku kontroli postimportowych, których można spodziewać się ze strony organów celno-skarbowych. Każdy importer oraz eksporter może skorzystać z usług agencji celnej przy realizacji zgłoszeń celnych. Agencje celne zawodowo zajmują się obsługą celną i odprawami celnymi.

Co to jest odprawa celna?

W dużym skrócie, odprawa celna jest obowiązkiem, który ciąży na importerze i eksporterze towarów prowadzących wymianę handlową z krajami spoza Unii Europejskiej. Składa się na nią szereg czynności oraz wymogów, które są uregulowane w przepisach celnych, związanych z przemieszczaniem towarów przez granice Unii Europejskiej. Odprawa celna stanowi swoistego rodzaju deklarację, w której określa się rodzaj, wartość oraz ilość importowanego lub eksportowanego towaru, a także nalicza się wysokość opłat celnych, jakie należy uiścić w przypadku wprowadzania towaru do obrotu na terenie Unii Europejskiej.

Kiedy wykonywana jest odprawa celna?

Podstawowym aktem prawnym regulującym obowiązki i zasady dokonywania zgłoszeń celnych jest Unijny Kodeks Celny (UKC). Został on ustanowiony Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 i jest opublikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Rozporządzenie zostało przyjęte 9 października 2013 r., a weszło w życie 30 października 2013 r.

Większość przepisów UKC jest stosowana od 1 maja 2016 r. Unijny Kodeks Celny obowiązuje na całym obszarze Unii Europejskiej. Co do zasady, obowiązek dokonania odprawy celnej, dotyczy sytuacji przemieszczania towarów przez granice Unii Europejskiej, zarówno w relacji importowej jak i eksportowej. Jak jednak powszechnie wiadomo, każda reguła ma swoje odstępstwa i nie inaczej jest w tym przypadku. Istnieją bowiem tzw. terytoria specjalne, należące do krajów Unii Europejskiej, z którymi w handlu powstaje obowiązek dokonania odprawy celnej. Przykładem takich terytoriów specjalnych, które na gruncie unijnych przepisów celnych i podatkowych, wymagają dokonania zgłoszenia celnego, są Wyspy Kanaryjskie.

Rodzaje odprawy celnej

Wyróżniamy trzy główne rodzaje odprawy celnej:

• Dopuszczenie do obrotu czyli tzw. odprawa celna ostateczna – występuje w wypadku wprowadzania towaru na rynek Unii Europejskiej. Importowany towar nabywa wówczas statusu towaru wspólnotowego.
• Wywóz – procedurą wywozu obejmowane są towary wyprowadzane poza obszar celny Unii Europejskiej.
• Procedury specjalne:
• tranzyt,
• składowanie (składowanie celne, wolne obszary celne),
• szczególne przeznaczenie (odprawa czasowa, końcowe przeznaczenie),
• przetwarzanie (uszlachetnianie czynne i uszlachetnianie bierne).

Najbardziej popularną odprawą celną w imporcie, jest odprawa celna w procedurze dopuszczenia do obrotu. Może ona być realizowana na zasadach ogólnych, w trybie standardowej zapłaty należności celno-podatkowych lub w trybie art. 33a Ustawy o podatku od towarów i usług. W pierwszym trybie płatność, zarówno cła, jak i podatku VAT, wymagana jest w momencie dokonywania odprawy celnej przez importera lub upoważnioną przez niego agencję celną. W sytuacji kiedy odprawa celna realizowana jest w trybie art. 33a Ustawy o VAT, podatek VAT z tytułu importu zostaje rozliczany w deklaracji podatkowej, czyli w pliku JPK. W tym trybie, obowiązek zapłaty podatku VAT w momencie dokonywania odprawy celnej, zostaje zastąpiony obowiązkiem rozliczenia go w deklaracji podatkowej.

Jak realizowana jest odprawa celna?

Dokładny przebieg i cały proces odprawy celnej, w dużej mierze zależy od jej rodzaju i samego ładunku. Możemy wyróżnić główne etapy realizacji odprawy celnej dokonywanej przez importera/eksportera lub upoważnioną przez niego agencję celną:

• Dostarczenie towaru do miejsca realizacji odprawy celnej.
• Weryfikacja poprawności i kompletności dokumentów towarzyszących przesyłce.
• Kontrola ograniczeń przywozowych lub wywozowych.
• Przygotowanie i wysyłka zgłoszenia celnego do urzędu celnego.
• Ewentualna kontrola ze strony urzędu celnego.
• Opłacenie lub zabezpieczenie zapłaty należności celnych w przypadku odprawy celnej importowej.
• Zwolnienie towaru do wnioskowanej procedury.

Zgłoszenia celne realizowane są przy użyciu formularza SAD, z wykorzystaniem elektronicznej wymiany dokumentów i komunikatów z urzędem celnym.
W przypadku odprawy celnej importowej w procedurze dopuszczenia do obrotu, dokumentem potwierdzającym zakończenie odprawy celnej jest komunikat ZC299, zaś w eksporcie – komunikat IE529, który jest zwolnieniem towaru do procedury wywozu, a następnie komunikat IE599, który potwierdza wyprowadzenie towaru z obszaru celnego Unii Europejskiej i jest podstawą zastosowania zerowej stawki VAT .

Jakie dokumenty są potrzebne do odprawy celnej?

Rodzaje dokumentów, jakie są wymagane do zrealizowania odprawy celnej, zależą od typu asortymentu towarowego, który jest przedmiotem zgłoszenia celnego, a także od kraju jego pochodzenia i/lub przeznaczenia.

Do podstawowych dokumentów, które co do zasady, towarzyszą każdej odprawie celnej, należą:

• faktura handlowa,
• specyfikacja załadunkowa,
• list przewozowy.

Dodatkowymi dokumentami, które w uzasadnionych przypadkach, mogą okazać się niezbędne do zrealizowania odprawy celnej są:

• decyzja służb granicznych zezwalająca na wprowadzenie towaru do obrotu (WIJHARS, Sanepid, Inspektorat Weterynarii, WIOR),
• deklaracja zgodności CE,
• świadectwo pochodzenia,
• świadectwo FLEGHT,
• pozwolenie na przywóz lub wywóz.

Do realizacji procesu odprawy celnej warto przygotować się z wyprzedzeniem. Model współpracy, do którego staramy się przekonywać wszystkich naszych partnerów biznesowych, zakłada przesyłanie dokumentów do odprawy celnej jeszcze przed dostarczeniem towaru, w celu weryfikacji ich poprawności i kompletności. Taki model zapewnia szybkie i sprawne przystąpienie do przeprowadzenia odprawy celnej, niezwłocznie po udostępnieniu towaru.